Meidenvenijn

NEGENJAARSFASE - Ik zet een grote pot met knopen voor haar neer. Een beetje verbaasd kijkt ze me aan. Zou je voor elk meisje waar je mij over hebt verteld en voor jezelf eens een knoop willen uitzoeken?  Wat aarzelend begint ze met zoeken. Al gauw is ze heel geconcentreerd bezig. Ze kijkt, ze twijfelt en zoekt zorgvuldig verder. Ik zie dat er van alles in haar om gaat. Een zestal knopen wordt neergelegd. Twee knopen vallen op. Een bling, bling-geval en een grote gele knoop. Verder wordt een klein groen knoopje met een patroontje neergelegd en een blauwe en twee wit/beige knoopjes. Na een tijdje  hoor ik een diepe  zucht. 'Zo, dit zijn ze', kijkt ze me onderzoekend aan. Ik kijk met haar naar de knopen en vraag of ze me wil vertellen wie wie is en waarom ze juist deze knoop voor ze heeft uitgezocht. In tegenstelling tot het zorgvuldige uitzoeken van de knopen praat ze nu aan één stuk door.  Alsof ze met een helikopter boven het groepje meiden en haarzelf vliegt. Als ik haar vraag hoe ze het het liefst zou willen, worden er meteen knoopjes geschoven, ook het knoopje van haar zelf. Ze zou er wel bij willen horen, maar eigenlijk ook weer niet, want dan zit ik onder de plak, vertelt ze. Dit meisje van 10 geeft met haar eenvoudige knopenopstelling een inkijkje in deze meidengroep van groep 7.  

Al eerder schreef ik over de negenjaarsfase en de sterke behoefte van deze kinderen om 'ergens bij te horen'. Door het ontdekken van 'zoals mij is er geen één' worden nieuwe en bestaande emoties intens(er) beleefd. Ze ontdekken dat de ander een mening over ze heeft, maar ook dat zij een mening over de ander kunnen hebben. Ineens is daar dat  vergrootglas op wat je doet en wat je zegt. Er ontstaan groepjes en clubjes, want dat geeft zekerheid. Namelijk dat je ergens bij hoort. Niets mis mee. Kinderen experimenteren op deze manier met sociale vaardigheden, die ze straks ook in de maatschappij nodig hebben. Wanneer het wel belangrijk wordt om een groepje te  monitoren is wanneer er sprake is van meidenvenijn. 

Meidenvenijn is eigenlijk het subtiele spel van aantrekken en afstoten in sociale relaties. Waar kinderen in de negenjaarsfase gevoeliger worden voor wat anderen van hen vinden, is dat bij meisjes nog eens in de overtreffende trap. Juist meisjes meten hun waarde  af aan het hebben van vriendinnetjes. Hun zelfbeeld en zelfvertrouwen gaan op deze leeftijd vaak op en af met de goedkeuring van anderen. En juist dát maakt ze kwetsbaar voor meidenvenijn.

Meidenvenijn is het middel voor meisjes en vooral voor meisjes-meisjes,  om de rangorde te bepalen én te bewaken. Het is eigenlijk een machtsmiddel. Twee dingen zijn typerend voor dit gedrag. Namelijk dat het subtiel is en het erop gericht is om de ander te ondermijnen of ook wel te verzwakken van de relatie. Dat klinkt ontzettend gemeen, maar de meiden zelf hebben de achterliggende reden van hun gedrag vaak niet zo in de gaten. 

Rosalind Wiseman, schrijfster van het boek Queenbees en  wannebes, hanteert de volgende rollen in meidenvenijn:  . 

• De 'Queenbee' of ook wel de koningin. Dit meisje heeft een natuurlijk charisma en veel zelfvertrouwen. Ze is nooit alleen. Ze wordt namelijk omringd door trouwe hofdames, die haar beschermen en onderdanig uitvoeren wat zij beveelt.
• De 'side kick' of ook wel de hofdame(s) - Dit meisje of deze meisjes volgen de koningin trouw. Ze geven haar complimentjes en lachen om haar grapjes. Ze vormen samen met de koningin een bijna ondringbaar blok. Je hebt ook een ander type hofdame, de 'banker', een soort van intrigante. Zij verzamelt en beheert gevoelige informatie over andere kinderen en ze lekt deze info zo dat ze er zelf beter van wordt.
• Dan heb je de 'wannabe' of ook wel de meeloper(s). Zij worden door de koningin aan het werk gezet. Ze willen er graag bij horen (sterke behoefte negenjaarsfase) en hebben daar veel voor over. Ze kopiëren het gedrag van de koningin en soms zelfs het uiterlijk. 
• Vervolgens heb je het 'target', ook wel het mikpunt-meisje. Het meisje waartegen de kliek zich afzet. Dit hoeft niet het klassieke buitenbeentje te zijn, maar kan ook juist het meisje zijn dat de koningin als bedreigend ervaart, omdat ze zelfvertrouwen heeft, onafhankelijk of  'creatief'  is. 
• Ten slotte heb je nog de 'torn bystanders' - de omstanders. Dit zijn stille getuigen. Ze zien wat de koningin en haar kliek doen, maar durven niet in te grijpen. Uit angst om zelf het mikpunt te worden.

Nog even terug naar het meisje in mijn praktijk. Ik vermoed dat dit meisje te maken heeft met een groepje meiden, waarin het meidenvenijn speelt. Het maakt haar onzeker en steeds minder laat ze van zichzelf zien en horen. In het traject komen we erachter dat juist de dingen waar zij onzeker over is, dat wel eens  eigenschappen kunnen zijn waar anderen haar juist om bewonderen. We gaan in het traject onder andere op zoek naar haar 'schatten' en werken aan haar zelfvertrouwen. Door eenvoudige opstellingen van het groepje meiden begrijpt ze zelf steeds beter wat er gebeurt en ook hoe zij hier zelf op reageert, het terugtrekken en wat daarvan het effect is op haarzelf en anderen. Vanuit deze inzichten gaat dit meisje met lef,  één van haar schatten,  op haar doel af.  "Ik ben oké en ik laat mezelf zien!"  

Er is nog veel meer te vertellen over meidenvenijn en preventie en aanpak van meidenvenijn. Wil je hier meer over lezen? 

- Rosalind Wiseman - Queenbees en wannabes (engelstalig)

-  Anke Visser -  Meidenvenijn in het basisonderwijs

Als kindcoach en sova-trainer werk ik veel met kinderen in de negenjaarsfase. De manier waarop ik werk is steeds weer anders. Ik kijk hierbij vooral wat bij deze jongen of dit meisje past. Ben je benieuwd of kindcoaching of één van de groepstrainingen, die ik geef, iets is voor jouw zoon of dochter? Of zou je graag zelf eens door willen praten en op deze manier nieuwe inzichten op willen doen over jouw negenjarige door bijvoorbeeld oudercoaching?  Maak gerust vrijblijvend een afspraak om even samen te sparren of ik mogelijk iets voor jullie kan betekenen.  Mail: info@arendaklukkert.nl  Meer informatie  of blogs over  de negenjaarsfase  en andere thema's kun je vinden op mijn website: www.arendaklukkert.nl