De negenjaarsfase

De negenjaarsfase

Bovenaan de weektaak van mijn  zoon staat daar deze morgen die 4!  Dit is gewoon alweer  week 4 van het thuisonderwijs. Bij ons thuis zijn we inmiddels gewend aan het ritme van 9:00 uur starten aan de eettafel. Na een paar uurtjes bikkelen is het dan tijd voor ‘eigen tijd’.  Er ligt een laag ijs op de sloot en dat ‘moet’ gehakt worden. Wel iets nuttiger dan het werk op zijn weektaak aldus mijn tweede zoon. Samen met zijn buurjongetje worden de houten stokken, een eerdere vondst in het bos, opgezocht en vertrekken ze naar ‘de sloot’.  Ze gaan er helemaal in op.  Ze zijn dé ijshakkers van Vathorst!  Dat je zo heerlijk op kunt gaan in dat spel en dat je alles kunt zijn wat je maar wilt…

Vanuit deze fantasierijke wereld maakt een kind langzaam de stap naar de ‘echte’ wereld.  Waar het zich eerst nog één voelde met zijn of haar omgeving wordt het zich steeds meer  bewust van zijn of haar eigen IK. Dat zorgt ervoor dat het de dingen op een andere manier ervaart en beleeft. De behoeften van je kind veranderen en jouw rol als ouder daarmee ook. Je zoon of dochter bereikt een bewustzijn zoals volwassenen dat kennen.

Het verschilt per kind hoe en wanneer ze deze ontwikkelingsfase doorlopen. Zo tussen het achtste en het elfde levensjaar bevindt een kind zich in de zogenaamde negenjaarsfase.  Het blijkt vaak dat er nog niet zoveel bekend is over deze bijzondere fase in de ontwikkeling van een kind. Soms lijkt het voor ouders alsof hun kind al vroeg aan de puberteit begint.  Dit is alleen niet zo…

Waar merk ik het dan aan?

Kritische vragen

Je merkt het bijvoorbeeld aan kleine veranderingen in gedrag. Van bijvoorbeeld een spelend en zorgeloos jongetje, verandert je kind in een serieuze kerel die kritische vragen stelt. Als moeder ervaar ik dit regelmatig als een spiegel die me voor wordt gehouden. Ik ben niet meer vanzelfsprekend het grote voorbeeld, waarbij er vanuit wordt gegaan dat ik op alle vragen het antwoord heb. Ineens is daar die onderzoekende houding en wordt er een eigen mening ontwikkeld. 

Ergens bij willen horen

Ook bekijken kinderen in deze ontwikkelingsfase de wereld door een soort van nieuwe bril.  Ze ontdekken bijvoorbeeld dat je zelf in beweging moet komen als je iets voor elkaar wilt krijgen. Ik ben zelf verantwoordelijk voor de keuzes die ik maak. Je merkt bijvoorbeeld dat 'het erbij horen' ineens een belangrijke rol gaat spelen. In de middenbouwgroepen (gr. 4,5 en 6) ontstaan groepjes. Ook het meidenvenijn begint zo rond deze leeftijd. Dit heeft allemaal te maken met het bewustzijn van de eigen IK. Hoe maak ik mij ‘aantrekkelijk’ voor de groep en word ik geaccepteerd?  Kinderen in deze fase gaan zichzelf vergelijken met anderen in de klas en weten op deze manier waar ze staan in de groep. Soms lukt dit niet en vallen ze buiten de groep. Ook prestatiedrang, de angst voor slechte cijfers, onzekerheid en je minder voelen dan een ander, zijn gevoelens en gedachten die kunnen spelen.

Emoties, verdriet, boosheid en angst.

Als kind kun je ineens voelen dat je alleen op de wereld bent. De enige persoon die weet wie jij bent, dat ben jij. Dit is vaak iets wat zich onbewust afspeelt, maar wat kinderen wel voelen.  Dat zorgt soms voor eenzame en angstige gevoelens. Gevoelens die ze nog niet zo op deze manier kennen en vaak nog niet kunnen verwoorden.  Voor jou als ouder kan dat zoeken zijn, wat is er aan de hand? Waar komt dit gedrag vandaan?  Kinderen hebben eigenlijk behoefte aan uitleg over deze nieuwe gevoelswereld.

Zelfstandigheid

Net als bij de ‘ik ben twee en ik zeg nee’- fase  voelen kinderen in de negenjaarsfase  zich al heel groot en willen ze graag dingen zelfstandig doen: zoals op de fiets naar een vriend of vriendin of alleen naar het winkelcentrum om iets te kopen van hun zakgeld. Daarnaast vinden ze het vaak nog steeds heel fijn om dicht bij jou als ouder te zijn. Ze horen eigenlijk niet meer bij de kleintjes, maar ook niet bij de grote kinderen. Het ene moment krijg je een grote mond en een kwartier later hangt je kind om je nek voor een knuffel. Of er moet ineens weer een lampje aan bij het slapen.

Wat kun je doen als ouder?

Kinderen kunnen door deze nieuwe gevoelswereld worden overweldigd. Doordat het verwoorden vaak nog lastig is, uiten ze dit regelmatig onhandig of heftig.  Aan de ene kant willen ze graag groot zijn en die ruimte hebben ze juist ook nodig om te kunnen ontwikkelen naar een zelfstandig individu. Aan de andere kant zijn ze nog klein en hebben ze jou als ouder nodig om met al deze nieuwe gevoelens en ervaringen te dealen. Maak als ouder steeds de afweging of je kind hier om ruimte vraagt om ‘groter’ te groeien of dat je kind vraagt om nabijheid omdat het iets simpelweg spannend vindt. Verder luister met je hart. Laat je kind merken dat hij of zij verdrietig of boos mag zijn. Blijf dichtbij en maak het verdriet of boosheid om iets niet kleiner dan dat het is. Emoties kunnen heel intens zijn bij kinderen in de negenjaarsfase, realiseer je op deze (intense) momenten dat ze dit ook echt zo ervaren. Wanneer een kind weer rustig is kun je het helpen zijn of haar gevoelens te benoemen. Laat je kind voelen dat het er niet alleen voor staat. Zoek samen naar een oplossing.  Het begrijpen en verwoorden wat er van binnen gebeurd is eigenlijk wat je kind op dat moment nodig heeft.

En hé jij was ooit ook die negenjarige, wat waren jouw ervaringen met groepjes? Was je weleens bang?  Wat vond jij van je meester of juf?  Waar was je trots op? Wat deed jij graag als kind? Door zelf open te zijn ervaart je kind dat het oké is om emoties te hebben en te uiten.

Verder is het belangrijk dat je je kind leert omgaan met lastige situaties. Erken en geef tijd aan emoties, maar ga niet helemaal mee in het gevoel. Zorg dat je als ouder laat zien hoe je dealt met lastige dingen. Ondersteun je kind in het vinden van de oplossing.  Juist als de oplossing uit het kind zelf komt vergroot je het zelfvertrouwen en daarmee ontwikkelt het veerkracht. En vergeet vooral de humor niet. Samen lachen geeft lucht, zeker in deze periode van samenzijn.

Als kindcoach en sova-trainer werk ik veel met kinderen uit de negenjaarsfase.  Ruim een jaar geleden volgde ik de training tot ‘ik ben 9-specialist’ en heb mij op deze manier verdiept in deze bijzondere ontwikkelingsfase.  Juist in deze tijd waarin we veel bij elkaar thuis zijn kan het zomaar zijn dat je (nog meer) hebt te dealen met de intensiteit van deze negenjaarsfase.  Ik vind het belangrijk deze kennis en ervaring met ouders te delen. Als kindcoach bied ik jullie als ouders de mogelijkheid om in één of meerdere coachsessies in te zoomen op jouw negenjarige (8-11 jaar). Daarin ontdekken we samen welke behoeften er achter het gedrag van jouw kind liggen en hoe jullie als ouders kunnen dealen met jullie negenjarige. Meer info kun je vinden op mijn website.